صفحه اشنایی با قرآن ، تجوید و علوم قرآن

 

صفحه اشنایی با قرآن ، تجوید و علوم قرآن

قرآن از دیدگاه امام علی(ع)

امام علی (ع) در کتاب خود (نهج البلاغه) درباره ویژگی های قرآن این گونه می گوید:

کتاب پروردگار میان شماست ، که بیان کنندۀ حلال و حرام ، واجب و مستحب ، ناسخ و مَنسوخ ، مُباح و مَمنوح ، خاص و عام ، پندها و مَثَل ها ، مُطلق و مُقَید ، مُحکَم و مُتَشابِه می باشد عبارات مُجمل خود را تفسیر ، و نکات پیچیدۀ خود روشن می کند از واجباتی که پیمان شناسایی ان را گرفت و مستحباتی که آگاهی از انها لازم نیست.     (خطبه ۱ نهج البلاغه)

کتاب خدا ، قرآن ، در میان شما سخنگویی است که هیچ گاه زبانش از حق گویی کُند و خسته ، و همواره گویاست خانه ای است که ستون های آن هرگز فرو نمی ریزد ، و صاحب عزتی است که یارانش هرگز شکست ندارند.       (خطبه ۱۳۳ نهج البلاغه)

---

تعریف قرآن

قرآن ، مصدر قرأ ، قراة و قرآن که بمعنى جمع وضم نمودن بعضى حروف وکلمات بعضى حروف وکلمات به بعض دیگر میباشد. در اصطلاح همانا کلام خداوند جل جلا له است که به پیامبر بزرگوار اسلام صل الله علیه وسلم توسط جبرئیل امین شرف نزول یافته و در تلاوت آن تعبد و بندگى صورت میگیرد.

---

اسماء و اوصاف قرآن مجید :

قرآن مجید این گنجینه معارف و علوم همین طور که مفاهیم و مطالب عالى وبرازنده دارد به همین قسم نام هاى متعدد و اوصاف زیادى دارد که بعضى از آنها قرار آتى است:

1 - ((قرآن)) چنانچه میفرماید:
إِنَّ هَذَا الْقُرْآَنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ ( سورة اسراء ایه 9 )
بیگمان این قرآن براهى که استوار تر است هدایت میکند

2 - ((کتاب)) چنانچه مى فرماید:
لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ کِتَابًا فِیهِ ذِکْرُکُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ (سورة الأنبیاء ایه 10 )
بیگمان به شما کتابى فرستادیم که در آن پند شما است آیا نمیدانید

3 - ((فرقان)) چنانچه میفرماید:
تَبَارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعَالَمِینَ نَذِیرًا (سورة الفرقان ایه 1 )
با برکت است آنکه فرقان را بر بنده ء خود نازل کرده است تا براى جها نیان هوشدارى باشد

4 - ((ذکر)) چنانچه میفرماید:
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ (سورة الحجر ایه 9 )
با برکت است آنکه فرقان را بر بنده ء خود نازل کرده است تا براى جها نیان هوشدارى باشد

5 - ((ذکر)) چنانچه میفرماید:
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ (سورة الحجر ایه 9 )
ما بیگمان قرآن را نازل کردیم وما بیگمان آنرا نگهبانیم

6 - ((تنـزیل)) چنانچه میفرماید:
وَإِنَّهُ لَتَنْزِیلُ رَبِّ الْعَالَمِینَ (سورة الشعراء ایه 192 )
و حقا که این (قرآن) فرود آورده ء پروردگار عالمیان ست

7 - نور و ((برهان)) چنانچه میفرماید:
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَکُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُورًا مُبِینًا (سورة النساء ایه 174 )
اى مردم به تحقیق حجتى از جانب پروردگار شما آمده و بسوى شما روشنایى آشکار را فرستادیم

11,10,9,8 - (( هدى، شفاء ، رحمه و موعظة )) چنانچه میفرماید:
یَا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ (سورة یونس ایه 57 )
اى مردم بیگمان براى شما از جانب پروردگار شما پندى آمده است وشفاى براى آنچه در سینه هاى شما است و هدایت و رحمتى است براى مؤمنان

12 - (( مبارک )) چنانچه میفرماید:
وَهَذَا کِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَکٌ مُصَدِّقُ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ (سورة الأنعام ایه 92 )
و این کتابى است که ما آنرا فرو فرستادیم با برکت و تصدیق کننده ء آن (( کتبى )) که پیش از آن بود

13 - (( مبین )) چنانچه میفرماید:
قَدْ جَاءَکُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُبِینٌ (سورة المائدة ایه 15 )
براى شما بیگمان از نزد خداوند نور و کتاب واضح آمده است

14 - ((بشرى)) چنانچه میفرماید:
مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُؤْمِنِینَ (سورة البقرة ایه 97 )
تصدیق کننده کلامى است که قبل ( از آمدن وحى به تو) نازل شده بود، رهنما و بشارت دهنده است براى مؤمنان

15 - ((عزیز)) چنانچه میفرماید:
وَإِنَّهُ لَکِتَابٌ عَزِیزٌ (سورة فصلت ایه 41 )
و بیگمان کتابیست نهایت پیروزمند

16 - ((مجید)) چنانچه میفرماید:
بَلْ هُوَ قُرْآَنٌ مَجِیدٌ (سورة البروج ایه 21 )
بلکه این قرآنى است مجید ( با شکوه و با عظمت)

18,17 - ((بشیراً ونذیراً)) چنانچه میفرماید:
کِتَابٌ فُصِّلَتْ آَیَاتُهُ قُرْآَنًا عَرَبِیًّا لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ . بَشِیرًا وَنَذِیرًا (سورة فصلت ایه 3 و4 )
کتابى است که در آیات (هر مطلبى) جدا ( بیان ) شده است ، قرآنى است عربى براى قومیکه میدانند بشارت دهنده و بیم دهنده

19 - ((کلام)) چنانچه میفرماید:
حَتَّى یَسْمَعَ کَلَامَ اللَّهِ (سورة التوبة ایه 6 )
تا کلام خدا را بشنود

20 - ((حکیم)) چنانچه میفرماید:
تِلْکَ آَیَاتُ الْکِتَابِ الْحَکِیمِ (سورة لقمان ایه 2 )
اینها آیات کتاب با حکمت است

قرآن مجید نام ها و اوصاف دیگرى نیز دارد که این رسالهء مختصر مجال ذکر همه آنها را ندارد شیخ صالح بن ابراهیم در خویش ( الهدى و البیان فى اسماء القرآن ) تا ( 46) اسم از اسماء قرآن مجید را با ذکر آیاتیکه در آن اسم موصوف آمده است بیان کرده است و علامه جلال الدین سیوطى مؤلف کتاب ( الاتقان فى علوم القرآن) شمارش اسماء و اوصاف قرآن را تا (55 ) اسم رسانیده است.
( ال انقان فى علوم القرآن- ج 1 ص 67 – 69 .)